“Sessiz ganhordan” ägä boluň - öýken emboliýasy （PE）

Medisinanyň ösmegi we adamlaryň saglyga bolan ünsi bilen köp kesellere netijeli gözegçilik edip bolýar we hatda bejerip bolýar.Şeýle-de bolsa, ýagdaýy durnuksyz ýaly görünýän ýa-da aç-açan kesel döretmeýän hassalaryň birden ölýän ýagdaýlary hem bolýar.Munuň sebäbi näme?

Miyokard infarkty we insult ýaly töwekgelçilik faktorlaryndan başga-da, lukmançylyk jemgyýeti tarapyndan "sessiz ganhor" diýilýän "öýken emboliýasy" diýilýän başga bir töwekgelçilik faktory bar.

Öýken emboliýasy, miokard infarkty we insult bilen bilelikde ölüm we maýyplyk derejesi bilen ölüm howply üç ýürek-damar kesellerinden biridir.Mundan başga-da, bu hadysa adatça duýdansyz we gizlenýär, ony tapmak aňsat däl.Kliniki alamatlar we alamatlar hem anyklygyň ýoklugy, ýalňyş diagnoz goýmak we sypdyrmak aňsat, hassalaryň özleri hem muny bilmeýärler we oňa üns bermeýärler.Şonuň üçin öýken emboliýasy ýuwaş-ýuwaşdan töweregimizde gizlenýän "sessiz ganhor" ýalydyr.

Diňe özümizi we duşmany tananymyzda ýeňilmezek bolup bileris.Bu "ganhoryň" öňüni nädip almaly we kowmaly, ilki bilen öýken emboliýasynyň nämedigine düşüneliň.

Öpüş emboliýasy, dem alyş we gan aýlanyşygynyň bozulmagyna we çuň damardaky trombyň gaçmagyndan we gan aýlanyşygy bilen öýken arteriýasyna ýetmeginden we öýken arteriýasynyň öňüni alýan patofiziologiki üýtgeşmeleriň bir toparydyr.Şolaryň arasynda uzak wagtlap ýatýan, çiş, semizlik, ýürek we öýken keseli, hatda döwük, trawma, hirurgiýa we beýleki hassalar öýken emboliýasynyň ýüze çykmagy üçin töwekgelçilikli faktorlardyr.Şonuň üçin dürli keselli näsaglar we hatda sagdyn adamlar wenoz trombozynyň ýüze çykmagynyň öňüni almalydyrlar.

Onuň esasy görnüşleri:

Düwürtik iň köp ýaýran (80% - 90%), köplenç duýdansyz başlanmagy ýa-da duýdansyz agyrlaşmagy bilen üsgülewük, döş agyrylary, döşüň gysylmagy, demne, gemoptiz, sinkop, gyzzyrma we ş.m.Şeýle hem asimptomatikden gan basyşynyň peselmegine ýa-da duýdansyz ölüme üýtgäp biler;Ilkinji alamatlar hökmünde gemoptizi we sinkoply näsaglar hem bar.